Ratten 101

Ratten zijn kleine, levendige en nieuwsgierige dieren die een verrassend complex leven leiden. Ondanks hun formaat hebben ze grote sociale, fysieke en mentale behoeften. Wie ratten wil adopteren, moet begrijpen dat ze geen “instapdiertjes” zijn, maar groepsdieren met een uitgesproken natuurlijk gedrag. Onderstaande info helpt adoptanten om goed voorbereid te zijn.

Huisvesting

Ratten hebben veel leefruimte nodig — zowel horizontaal om te lopen, als verticaal om te klimmen.

Minimale afmetingen

  • Voor 2 ratten: 100 × 50 × 70 cm

  • Per extra rat: +20% vloeroppervlak

Tip: groter is altijd beter — te klein is voor actieve klimmers en springers gewoon geen optie.

Essentiële elementen in de kooi

  • Meerdere verdiepingen voor klim- en springroutes

  • Hangmatten, mandjes en nestplekken

  • Kokers, buizen en tunnels

  • Veilig knaagmateriaal: wilgentakken, appelhout, karton, houten speeltjes

  • Loopwiel (optioneel): min. Ø 33 cm, gesloten loopvlak, knaagproof

Veiligheid

  • Laat geen openingen toe — ratten zijn uitmuntende ontsnappers

  • Vermijd scherpe randen, wankele platforms en te grote hoogtes zonder tussenstappen

  • Kies voor stevige materialen: metaal, dik kunststof, zwaar hout

Voeding

Ratten zijn omnivoren die variatie nodig hebben.

Basisvoeding

  • Hoogwaardige rattenspecifieke complete mix of gevarieerde zadenmix

  • Supplement: verse groenten (dagelijks kleine porties)

  • Kleine hoeveelheden fruit (minder vaak i.v.m. suikers)

  • Dierlijke eiwitten (af en toe): meelworm, gekookt ei, stukje gekookte kip

Voedselverrijking

Ratten zijn enorm intelligente eters — geef voer nooit zomaar in een bakje.

Ideeën:

  • Verstop hun voer in karton of papieren bolletjes

  • Laat ze zoeken in safe-foraging-substraten (papier, hooi)

  • Gebruik voerpuzzels of Trixie dog-activity speelgoed

  • Hang snacks op verschillende niveaus

Gezondheid & Verzorging

Ratten zijn gevoelig voor luchtwegproblemen. De juiste omgeving is cruciaal.

Gezondheid

Let op:

  • nies, “knorren” of hoorbare ademhaling

  • rode afscheiding rond neus/ogen (porfyrine)

  • minder eten of actief zijn

  • hoofd kantelen (kan wijzen op oorontsteking)

  • kale plekjes of jeuk

Ratten verbergen ziekte → bij twijfel altijd snel dierenarts.

Bodembedekking

Kies:

  • stofarme materialen zoals hennep, aubiose, kartonsnippers

Vermijd:

  • zaagsel/houtvezel

  • sterk geurende beddingen

  • ceder- of dennenhout (toxische dampen)

Schoonmaakroutine

Ratten plassen veel → structuur = welzijn.

  • Dagelijks / om de dag: plasplekken verwijderen (hangmatten, hoekjes, huisjes)

  • Wekelijks: stoffen materialen wassen (hangmatten, fleece, kussens)

  • Om de 2–3 weken: gedeeltelijk verschonen van bodembedekking (ongeveer de helft)

  • Volledige schoonmaak: alleen indien echt nodig

    • bij ziekte

    • bij parasieten

    • bij hergroepering / introducties

Waarom niet vaker?

  • Ratten markeren sterk

  • Te grondig poetsen → stress → ze gaan net meer plassen om geur te herstellen

Temperatuur

  • Ideaal: 18–24 °C

  • Slecht tegen hitte → hitteplan noodzakelijk in zomer

Samenleven & Sociaal Gedrag

Ratten zijn uitgesproken groepsdieren — alleen houden is dierenwelzijnsproblematiek.

Aantal

  • 3–5 ratten is ideaal voor een stabiele groep

  • Grotere groepen kunnen ook, mits voldoende ruimte en structuur

Waarom geen koppels van twee?

  • Bij twee ratten vallen sociale rollen soms weg, wat sneller leidt tot:

    • verveling

    • afhankelijkheid

    • problemen bij verlies van een groepsgenoot

  • Groepjes bieden natuurlijker sociaal gedrag, warmte-uitwisseling en spel

Introducties

  • Koppelen moet stapsgewijs, op neutraal terrein

  • Nooit zomaar ratten samen zetten → risico op ernstige vechtpartijen

  • Rust, geduld en observatie zijn essentieel

Verrijking & Beweging

Ratten zijn briljante probleemoplossers met veel energie.

Essentiële verrijking

  • Klimtouwen, trappen, platforms

  • Buizen en graafmateriaal

  • Kartonnen dozen om kapot te maken

  • Wisselende speeltjes (rotatieprincipe)

  • Losse speeltijd buiten de kooi in een veilige, knaagproof rattenruimte

  • Een loopwiel voor ratten is niet verplicht, maar mag als extra verrijking als het groot, veilig en knaagproof is (min. 33–40 cm - gesloten loopvlak).

Waarom verrijking belangrijk is

  • voorkomt verveling

  • voorkomt stereotype gedrag

  • voorkomt geurproblemen (gelukkige ratten markeren minder)

  • maakt de groep stabieler

  • bevordert gezondheid en spierontwikkeling